Je kent het wel: je opent Adobe Acrobat om een pdf te bewerken en… hé, daar is ineens een AI-hulpje dat aanbiedt om het document samen te vatten. Hoe handig is dat! Ook in Microsoft Word zit tegenwoordig weer een slimme assistent die zinnen voor je afmaakt, Grammarly denkt met je mee, Notion bedenkt alvast je volgende meeting-notities en zelfs Zoom heeft een AI-notuleerder die alles wat je zegt braaf voor je opschrijft. En ChatGPT… tja, daar werkt tegenwoordig de halve wereld al mee. Maar voordat je enthousiast je hele werkdocument aan AI voert: weet je zeker dat die handige helper niet stiekem meeluistert? Of erger nog: meeleert? Want weet je eigenlijk wel wát je allemaal weggeeft?

De valkuil van gemak
AI maakt ons leven makkelijker. Daar is geen twijfel over mogelijk. Wat vroeger een uur kostte, fiksen we nu in tien minuten. Maar gemak heeft een prijs; veel van deze slimme tools gebruiken namelijk jouw input om hun modellen te verbeteren. En dat betekent dat jouw zorgvuldig opgebouwde spreadsheet, je strategiepresentatie of zelfs dat interne mailtje ineens onderdeel kan worden van het grote AI-brein.

En voor je roept: “Maar ik geef helemaal geen gevoelige info prijs!”: weet je dat wel zeker? Net als bij social engineering (denk aan het onschuldig lijkende vragenlijstje van een zogenaamd marktonderzoeksbureau, zie mijn eerdere blog over dit onderwerp), zit het gevaar vaak in de details. Een beetje informatie hier, een zinnetje daar… voor je het weet heeft iemand anders het grotere plaatje.

Waar gaat jouw input eigenlijk naartoe?
Veel AI-tools draaien in de cloud. Dat betekent dat wat jij invoert, niet lokaal op je computer blijft, maar ergens op een server terechtkomt. Die data kan mogelijk gebruikt worden door partijen waar jij het bestaan niet van weet; louter omdat zij ook die applicatie gebruiken.

Bij sommige applicaties (zoals de publieke versie van ChatGPT of tools van Adobe) wordt die data zelfs gebruikt om het model verder te trainen. Tenzij je expliciet hebt aangegeven dat je dat niet wilt én de aanbieder dat ook daadwerkelijk ondersteunt. Dus tenzij je de kleine lettertjes hebt gelezen én je instellingen goed hebt aangepast, is het aannemelijk dat jouw gegevens worden opgeslagen of zelfs geanalyseerd. Voor ‘kwaliteitsverbetering’, heet dat dan. Klinkt netjes en correct, maar stel je voor: jij typt “jaarprognose omzet 2025” in een AI-tool en ergens anders wordt het model net iets slimmer in het herkennen van verkoopstrategieën. Met dank aan jou.

We worden ingehaald
De ontwikkelingen gaan razendsnel. Terwijl jij nog worstelt met de vraag of je AI mag gebruiken voor dat gevoelige project, heeft je collega al een compleet rapport laten schrijven door een tool waar je nog nooit van gehoord hebt. We worden niet alleen geholpen door technologie; we worden er ook door ingehaald. Tools worden steeds slimmer, maar ook steeds ondoorzichtiger. Wat doen ze precies met je input? En wie kijkt er allemaal mee?

Waar eindigt het dan? De eerlijkheid gebiedt te zeggen: niemand weet het precies. AI is geen trend, het is een revolutie. Maar zoals bij elke revolutie geldt: een beetje waakzaamheid is geen overbodige luxe. De vraag is niet óf je AI gebruikt, maar hoe bewust je ermee omgaat. Want één ding is zeker: gemak mag nooit ten koste gaan van veiligheid.

Wat kun je doen?
Lees de voorwaarden. Ja, echt!  Begin bijvoorbeeld bij de FAQ. Of beter nog: Google “wordt mijn data gebruikt voor training (en voeg de naam van de tool toe)?” Gebruik zakelijke tools alleen als je zeker weet dat ze voldoen aan jouw privacybeleid. Wees zeer terughoudend met gevoelige informatie. Een samenvatting maken van de teamlunch? Helemaal prima. De kwartaalcijfers van Research&Development laten analyseren door AI? Beter van niet. Maak je collega’s bewust van de gevaren. Want zoals bij elke dreiging geldt: de mens is niet alleen de zwakste schakel; maar ook je sterkste verdediging.

We staan op een kruispunt
Aan de ene kant lonken het gemak, de snelheid en de slimheid van AI. Aan de andere kant knaagt er iets: de vraag of we niet iets kostbaars uit handen geven zonder het echt door te hebben. Want informatie is macht. En wat vandaag voelt als een handige assistent, kan morgen een risico of een vijand blijken te zijn. Dus stel jezelf niet alleen de vraag: “Wat kan AI voor mij doen?” maar ook: “Wat geef ik eigenlijk weg?” Voor je het weet, heb je per ongeluk een stukje van je bedrijfsstrategie gevoerd aan een hongerig algoritme dat alles onthoudt…en niets vergeet.

Blijf nieuwsgierig, blijf kritisch. En bovenal: blijf zelf nadenken. Want dát is misschien wel onze meest menselijke superkracht.